Những căn nhà xưa, nhà cổ từng là niềm tự hào của gia tộc, trải qua nhiều thế hệ vẫn được “hậu bối” gìn giữ hầu như nguyên vẹn.
Trong nhiều căn nhà xưa, gia chủ cũng không đoán chắc được độ tuổi của các vật dụng kỷ niệm một thời huy hoàng như: tủ, bàn, ghế, khánh, trang… chỉ biết chúng được làm từ nhiều loại gỗ quý và đến nay vẫn còn rất chắc chắn.
Không chỉ vậy, về tổng thể, nhà xưa là một công trình tuyệt tác của các nghệ nhân để lại, tồn tại dưới 2 cấu trúc phổ biến: sàn gỗ và nhà tường.
Nhà gỗ đưa vẻ đẹp mộc mạc, tiêu dùng kỹ thuật đóng kèo và đòn tay. Từng chi tiết trong nhà được trạm trổ khéo léo, kết nối chặt chẽ tạo nên không gian hài hòa. Nhà gỗ xưa không sơn nhiều màu mà sử dụng chính màu của những loại gỗ tốt để tôn lên nét đẹp tổng thể.
Điểm bấm là nội thất với bao lam, hoành phi, câu đối, đại tự bằng chữ Hán Nôm son thép vàng hoặc cẩn xà cừ tạo màu sắc đẹp và trang nghiêm, chỉ số ít nhà để mộc.
Đề tài chạm khắc trên bao lam là mai, lan- cúc- trúc, phước- lộc- thọ, chim muông… với chiều sâu triết lý, tâm tư, tình cảm của thợ cũng giống như gia chủ. Đặc biệt, một số vật dụng như: khánh thờ, trang thờ, liễn đối có cẩn ốc hết sức công phu.
Nhờ sự gìn giữ của “hậu bối”, nhiều ngôi nhà xưa hiện giờ còn nguyên vẹn vật dụng giá trị, đặc biệt là nội thất có kiến trúc nghệ thuật tinh xảo
Những mảng bao lam, vách ngăn qua bàn tay khéo léo của nghệ nhân được chạm khắc tranh hoa lá, cỏ cây cùng các loài chim thú tiêu biểu của vùng đất phương Nam.
Nhà xưa nhất cù lao là “Hồ phủ đường” được cất từ năm 1890, bây giờ do bà Hồ Thị giống như Hoa trông coi, all bằng gỗ, trong đó tủ thờ, cột nhà, bàn, ghế được làm bằng nhiều loại gỗ quý như: căm xe, cà chắc, gõ…
Đây là ngôi nhà sàn gỗ, 3 gian 2 chái, mái lợp ngói âm dương, gian chính được trang trí các hoành phi và liễn đối, tủ thờ cẩn xà cừ lấp lánh. Bà Hoa cho biết, hiện nay có nhiều hạng mục đã xuống cấp bởi thời gian.
Vì được cất từ lâu đời bởi những người thợ lành nghề nên hiện giờ mong muốn sửa chữa những chỗ hư hỏng trong nhà gia chủ phải lựa chọn thợ rất kỹ, có khi không tìm được nguyên liệu giống như bản gốc nhưng đường nét, chi tiết phải giống đến 90%.
Những ngôi nhà xưa ngày nay không chỉ là tài sản quý giá thuộc hộ gia đình, mà đã trở thành “di sản” phục vụ du lịch, tham quan, nghiên cứu . Ngôi nhà của ông Tôn Thất Đính (xã Mỹ Hòa Hưng, TP. Long Xuyên, An Giang) là một điển hình.
Ông Đính cho biết, căn nhà có tuổi thọ gần 120 năm, được dựng toàn bằng gỗ căm xe, giá trị thời điểm thiết lập ngang với gần trăm mẫu ruộng. Nước thời gian tô lên đa số nội thất một màu đen huyền đẹp khó tả, nhờ được bảo quản cẩn thận, mọi thứ còn bền chắc số đông nguyên vẹn.
Ông Đính tham gia mô hình du lịch homestay trong chính ngôi nhà xưa này, ông design thêm phòng ngủ, trước sân cải tạo lại hoa kiểng, hàng rào, làm vườn lan nhỏ.
Diễn ra từ làm du lịch, ông giảm bớt việc làm vườn để đón khách, bài trí không gian để khách tự chế biến món ăn, sinh hoạt đờn ca tài tử, tăng thu nhập đáng kể.
Liền kề với nhà ông Đính, cặp theo cầu Rạch Rít còn có 4 nhà xưa thực hiện mô hình homestay theo phong cách tương tự. Theo thống kê chưa đa số, cù lao Mỹ Hòa Hưng có gần trăm căn nhà xưa.
Không gian sống của người dân nơi đây vẫn còn đậm chất quê, người và vật đều phủ màu xanh mát của cây cối, sự yên tĩnh, những ngôi nhà mái ngói cổ kính ẩn sau hàng rào bằng cây xanh được tỉa tót thẳng tắp là nét văn hóa đặc thù lôi kéo du khách đến thăm quan , nghiên cứu .
Nguồn:danviet.vn
